Musicus (dirigent, arrangeur en cellist)

Categorie: Muziek – over jureren

Tips voor juryleden bij muziekfestivals

  • Jureren (beoordelen) is iets anders dan waarderen. Waardering voor een creatief  product dat is een kwestie van smaak. Maar het beoordelen van de kwaliteit is dat zeker niet.

Zelf maak ik graag onderscheid tussen mooi en goed. Ik vind een muziekstuk mooi uitgevoerd als het overeenkomt met mijn opvatting maar het is maar zeer de vraag of mijn opvatting de juiste is en dus goed is.

  • Wees je bewust van je eigen vooroordelen. Als je bepaalde muziek of de uitvoering daarvan niet mooi vind, betekent dat niet dat die muziek of die uitvoering daarvan niet goed is.

Ooit zei een collega-jurylid tijden een optreden van een koor tegen mij dat die fermate niet lang genoeg was en het gezongen forte te weinig forte was. Ik antwoordde met de vraag waar zij in de partituur had zien staan dat de fermate 4,3 seconden en het forte 63,7 decibels moest zijn. Typisch een gevalletje van eigen smaak en niet van objectieve waarneming.

  • Zorg er voor dat je aan de hand van objectieve criteria de kwaliteit van het ensemble jureert (beoordeelt).

Je ziet vaak op festivals dat er géén of te weinig afspraken zijn gemaakt over wat en hoe te jureren. Meestal resulteert dat in amateuristisch gekakel tijden het juryberaad. “Ik kreeg kippenvel bij dat liedje, dus geef ik ze veel punten”. ‘Kippenvel’ is geen objectief criterium, het krijgen van kippenvel zegt uitsluitend iets over dit jurylid.  “Fantastisch dat die mevrouw in die rolstoel mee kan doen in dit koor, dat ontroert mij en daarom geef ik hogere punten”. Mee mogen doen als je in een rolstoel zit is geen objectief criterium voor kwaliteit, ontroering ook niet.

  • Schrijf veel tips en adviezen op waar het ensemble concreet mee aan de slag kan gaan.

Met opmerkingen zoals ‘blijf werken aan de intonatie’ of ‘de ritmiek kan iets duidelijker’ schiet het ensemble niet zoveel op. Schrijf op hoe ze die intonatie en die ritmiek kunnen verbeteren! Stel je voor dat je zelf met dit ensemble aan het repeteren bent, wat zou je op dat moment dan doen en zeggen?

  • Wees je er van bewust dat je ook héél veel niet waarneemt. De mens heeft maar een beperkte cognitieve capaciteit en kan daarom niet alles volledig en objectief waarnemen én beoordelen in het relatief korte tijdvlak van één optreden waarbij op intonatie, ritmiek, uitspraak, verstaanbaarheid, presentatie enzovoorts moet worden gelet. Laat staan een heel optreden!

Soms kan het verstandig zijn om binnen een jury een aantal taken te verdelen. De één let bijvoorbeeld wat meer op de technische aspecten en een ander jurylid wat meer op de artistieke aspecten of op de presentatie.

  • Klep niet over wat in een juryberaad is besproken.

Zorg voor een grote eensgezindheid binnen een jury. Ga na afloop een koor of dirigent van een koor niet vertellen dat ze hun winst voornamelijk aan jouw punten hebben te danken of dat ze hun verlies te danken hebben aan de juryvoorzitter die vond dat iedereen de punten naar beneden moest bijstellen. Als je als jurylid een afwijkende mening hebt bespreek en beargumenteer je dat binnen de jury. 

  • Ga na afloop in gesprek met de dirigenten en bespreek in z’n algemeenheid even het optreden.

Dirigenten en koorzangers vinden het meestal fijn om uit de mond van de juryleden nog wat algemene opmerkingen te horen. Kijk natuurlijk wel een beetje uit met wat je vermeldt en ga geen discussies aan. Houd het wat informeel.

Jureren en de valkuilen

OVER HET NUT VAN KOORFESTIVALS, HET JUREREN DAARVAN EN DE VALKUILEN

INLEIDING
WAAROM DOE EIGENLIJK JE MEE?


Al in de oudheid werden er allerlei wedstrijden georganiseerd voor zangers. Destijds mocht je bijvoorbeeld een mooie bruid mee naar huis nemen (Wagner’s ‘Die Meistersinger’), tegenwoordig is je prijs eer en roem en hopelijk veelvuldig gevraagd om op te treden. Bovendien staat het erg goed in je CV die de programmaboekjes ‘opsieren’.
Ook is vaak het Gemeentebestuur erg blij om een koor in de stad of het dorp te hebben dat een, of nog liever DE eerste prijs heeft gehaald.
Geen wonder dat er zoveel concoursen en festivals bestaan. In de laatste 5 jaar is het aantal korenfestivals wereldwijd méér dan vervijfvoudigd!



WAAROM JURYBEOORDELING OP EEN FESTIVAL?

De meeste koren en orkesten die meedoen aan een festival of concours met jurybeoordeling doen dit om uiteenlopende reden zoals:

  • een doel hebben om ergens naar toe te werken
  • te weten waar zij staan in relatie tot andere ensembles
  • inspiratie op te doen van andere ensembles er wat van te leren en daardoor de kwaliteit te verhogen
  • om een grotere bekendheid te krijgen
  • om het netwerk te verbreedden
  • gewoon voor de lol
  •  Vul maar in………………

Of willen we gewoon beter zijn dan de anderen en vragen daarom een deskundige om dat vast te stellen? En is die deskundige wel echt zo deskundig? Is die deskundige nog steeds zo deskundig als een ander wordt aangewezen als zijnde nog beter?

Jureren van koren en/of instrumentale ensembles bij muziekfestivals komt vaak om de een of andere reden negatief over. Want is het zo dat juryleden vaak worden beïnvloed en soms onterechte scores geven? Kun je het zingen of spelen van muziek tijdens zo’n festival of concours wel in een soort wedstrijdvorm gieten?

Jureren van muziekfestivals is dat nu zinvol? Het aanwijzen van het beste koor, het beste orkest, de beste accordeonspeler en de beste kunstfluiter kan en heeft dat zin?

Kunnen we muzikaliteit beoordelen met een cijfer? Wat maakt de ene uitvoering beter dan een andere?

Ik ga graag in op het nut en onnut daarvan en op de ‘vooroordelen’ die er zijn over juryleden en wat de wetenschappelijke verklaring daarvoor is.

Laat ik me beperken tot de korenfestivals waar ook wordt gejureerd. Festivals dus waar op het einde van de dag wordt verteld welk het beste heeft gezongen. Welk koor zich vanaf dat moment het beste mannenkoor, vrouwenkoor, kinderkoor, seniorenkoor, lichte muziekkoor enz van het dorp, de stad, provincie, het land mag noemen. Dit natuurlijk tot aan het volgende festival.

Maar……zou jureren een niet wat grotere doelstelling moeten hebben dan alleen maar een winnaar aanwijzen en dat vaak ook nog op hele vage gronden?

Wat mij betreft zou het belangrijkste doel van het jureren (= beoordelen) moeten zijn om te komen met gerichte adviezen en tips om de kwaliteit van de koren te verbeteren. Nog mooier zou het zijn om daarnaast de koren te kunnen coachen door een professionele en ervaren coach die daadwerkelijk een aantal dagdelen aan de slag gaat met koor én dirigent. Een koorfestival is op deze wijze niet alleen een doel maar vooral een middel.

© 2024 John Damsma

Thema gemaakt door Anders NorenBoven ↑